Linki sponsorowane


Gruczoły dokrewne
Cechą charakterystyczną gruczołów dokrewnych jest silne ukrwienie naczyniami zatokowymi i włosowatymi oraz brak przewodów wyprowadzających. Hormon jest wydzielany wprost do krwi, dlatego też określa się je mianem gruczołów wewnątrzwydzielniczych = endokrynowych. W budowie anatomicznej gruczołów wyróżnia się najczęściej torebkę łącznotkankową, otaczającą gruczoł, łącznotkankowy zrąb (rusztowanie) oraz miąższ gruczołu z komórkami endokrynowymi. Grasica posiada wyjątkowo zrąb nabłonkowy.

Jądra
Jądra (łac. testis, dawniej testimonium virile – w dosł. tłum. dowód męski, świadectwo męskie; virile – męski, mężczyźnie właściwy; gr. orchis). Leży w worku skórnym (uwypuklenie dolnej ściany jamy brzusznej) – w mosznie (scrotum). W życiu płodowym jądra znajdują się na tylnej ścianie jamy brzusznej, przed urodzeniem wędrują przez kanał pachwinowy do moszny. Jeżeli jądra nie zstąpią do moszny powstaje stan patologiczny – cryptoorchismus (w dosł. tłum. ukryte jądra), czyli wnętrostwo, prowadzące do bezpłodności (przy niepodjęciu leczenia).

Prostaglandyny
Mają szczególne znaczenie w medycynie sportu. Należą do grupy prostanoidów, czyli związków powstających z kwasów tłuszczowych, wyodrębnionych po raz pierwszy z wydzieliny gruczołu krokowego – prostaty (glandulae prostatae). Później okazało się, że prostanoidy powstają niemal w każdej tkance, dlatego nazwa ma jedynie charakter historyczny.

Przytarczyce
Przytarczyce (glandulae parathyroideae). Leżą na grzbietowej stronie tarczycy, w liczbie dwóch par (liczba zmienna). Ważą około 200 mg. Wywodzą się z endodermy. Otoczone są torebką łącznotkankową. Miąższ jest podzielony pasemkami łącznotkankowymi, w których przebiegają naczynia krwionośne i nerwy. Miąższ zawiera komórki główne jasne, główne ciemne i kwasochłonne.

Substancje humoralne
Homeostaza organizmu jest utrzymywana dzięki ścisłemu współdziałaniu układu humoralnego i nerwowego. Układ nerwowy działa koordynująco i integrująco na czynności komórek przez pobudzanie za pomocą prądów bioelektrycznych. Układ humoralny oddziałuje na komórki za pośrednictwem substancji chemicznych wydzielanych do krwi, limfy i innych płynów ustrojowych. Z płynów ustrojowych substancje humoralne są wychwytywane przez receptory komórek docelowych i wywołują reakcje kaskadowe zmieniające metabolizm określonej komórki.

Tarczyca
Tarczyca (glandula thyroidea). Waży 25-40 g. Leży w przedniej części szyi, nieco niżej od krtani. Rozwija się z endodermy. Zbudowana jest z dwóch płatów bocznych połączonych cieśnią (przesmykiem).

Grasica
Grasica (thymus). Leży za mostkiem, w śródpiersiu, waży 15-30 g. Masa zależy od wieku osobnika: noworodki – ok. 15 g, dzieci – do 40 g, dorośli (ulega stopniowemu stłuszczaniu) – 20-30 g

Jajniki
Jajniki (ovaria, l. poj. ovarium). Jajniki leżą przy bocznej ścianie miednicy małej, w dołku jajnikowym. Każdy jajnik waży 6-8 g, jest barwy białawej lub różowawej, na powierzchni matowy.

Nadnercza
Nadnercza (glandula suprarenalis). Leżą na górnych biegunach nerek, każde waży około 5-6 g i otoczone jest torebka łącznotkankową. Listewki łącznotkankowe przenikające miąższ gruczołu podtrzymują naczynia krwionośne i nerwy. W przekroju wyróżnia się strefę korową

Przysadka mózgowa
Przysadka mózgowa (hypophysis, glandula pituitaria). Waży 500-800 mg, leży w międzymózgowiu w zagłębieniu kości klinowej, w tzw. siodle tureckim. Składa się z części gruczołowej przedniej oraz z części nerwowej tylnej. Otoczona jest torebka łącznotkankową.

Szyszynka

Szyszynka (corpus pineale). Leży w nadwzgórzu, waży około 120 mg. Otoczona jest opona miękką. Łącznotkankowe rusztowanie dzieli gruczoł na płaciki. W siateczce łącznotkankowej przebiegają nerwy (układ współczulny) i naczynia krwionośne. W płacikach leżą komórki szyszynkowe – pinealocyty, komórki śródmiąższowe i labrocyty. Komórki śródmiąższowe należą do tkanki glejowej i wytwarzają wypustki cytoplazmatyczne.

Wysepki Langerhansa
Wysepki Langerhansa (insula Langerhansi). Znajdują się w trzustce (pancreas), w liczbie od 500 000 do 2 mln. Masa wysepek wynosi około 1000 mg. Każda wysepka zbudowana jest z części nabłonkowej, ze zrębu łącznotkankowego, torebki łącznotkankowej oraz z miąższ