Linki sponsorowane


REUMATOLOGIA

KLASYFIKACJA CHORÓB REUMATYCZNYCH 1. Układowe choroby tkanki łącznej: RZS Młodzieńcze zapalenie stawów Toczeń rumieniowaty układowy Twardzina układowa i in 2. Zapalenia stawów z zajęciem stawów kręgosłupa Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa Zespół Reitera Łuszczycowe zapalenie stawów 3. „Reumatyzm pozastawowy” zapalenie mięśni, ścięgien, kaletek, pochewek 3. Choroba zwyrodnieniowa stawów (pierwotna, wtórna) 4. Zespoły chorobowe związane z czynnikami zakaźnymi i in 5.Choroby kości i chrząstek (osteoporoza, osteomalacja)

RZS – REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW Rheumatoid arthritis Gościec przewlekle postępujący Polyarthritis reumatoidea

DEFINICJA RZS Choroba zapalna, uogólniona tkanki łącznej całego ustroju. Stawy obejmuje najczęściej symetrycznie. Na pierwszy plan wysuwają się zmiany stawowe i zaniki mięśniowe, ale później zmiany są widoczne w całym organizmie. l przewlekle postępująca l z okresami zaostrzeń l z okresami remisji.

OBRAZ KLINICZNY poranna sztywność, ból i obrzęk stawów najczęściej małych rąk i stóp (co najmniej 3 lub ­) lokalizacja zmian w nadgarstkach, śródręczu lub w palcach, symetryczność zmian, typowe zmiany radiologiczne, guzki reumatoidalne, obecność czynnika reumatoidalnego. objawy wegetatywne; ze strony układów, nerwowego, krwionośnego, spadek masy ciała. skóra jest : chłodna, wilgotna, ścieńczała

WYRÓŻNIAMY 4 OKRESY CHOROBY 1. Wczesny: ból, obrzęk, pogrubienie zarysu stawów, sztywność poranna, w RTG nie ma typowych zmian, może być widoczna lekka osteoporoza; pełna wydolność czynnościowa, wszystkie ruchy samoobsługi i lokomocji 2. Zmiany umiarkowane: są to w/w objawy + zmiany okołostawowe, zaniki mięśniowe, (gł. m. międzykostnych, m. glistowatych, m. czworogłowych ud), ROM↓, w RTG wyraźna osteoporoza, mogą być pierwsze objawy uszkodzenia chrząstki; wydolność wystarczająca do czynności życia codziennego pomimo bólu jednego lub kilku stawów 3. Zmiany zaawansowane: jest to okres najbardziej widoczny, są trwałe uszkodzenia, w/w objawy bardziej nasilone, zmiany w narządach wewnętrznych, dochodzi do podwichnięć w stawach, takich stawów nie da się już wyćwiczyć, w RTG wyraźna osteoporoza, uszkodzenia chrząstki i kości; wydolność znacznie ograniczona, chory może wykonywać bardzo proste czynności, często konieczna pomoc drugiej osoby. 4. Okres schyłkowy: w/w objawy + zrosty włókniste i usztywnienie stawów unieruchomienie na wózku bądź w łóżku, niemożność obsługi samego siebie, konieczna pomoc innej osoby.

Okres choroby dobiera się według najbardziej zajętego stawu

ZZSK – ZESZTYWNIAJĄCE ZAPALENIE STAWÓW KRĘGOSŁUPA

choroba Bechterewa, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa spondyloarthritis ankylopoetica charakteryzuje się przewlekłymi zmianami zapalnymi i niezapalnymi kręgosłupa i stawów obwodowych. spondyloartropatie seronegatywne

Lokalizacja: § stawy krzyżowo-biodrowe, § drobne stawy kręgosłupa ( stawy właściwe kręgosłupa, żebrowo-kręgowe, żebrowo - poprzeczne) § pierścienie włókniste § więzadła kręgosłupa ( stopniowe usztywnieni, zarośnięcie)

Etiologia: § czynnik zakaźny( drogi moczowe, jelita), § genetyczny, HLA-B27 u 90-96% chorych § M> K, 9:1, początek 20 -30 r.ż 0.5-1% populacji

ZZSK – OBRAZ KLINICZNY v podstępny początek v niewielkie natężenie objawów – chory późno zgłasza się do lekarza v przewlekły ból kręgosłupa, najczęściej okolicy krzyżowej, promieniujący do pośladków, pachwin, stawów kolanowych v sztywność kręgosłupa (test palec-podłoga) v tkliwość stawów krzyżowo-biodrowych (sacroiliitis) v łagodne objawy ogólne: osłabienie, stany podgorączkowe, spadek masy ciała v ograniczenie ruchomości kręgosłupa i klatki piersiowej (objawy Otta, Schobera, rozszerzalność kl. piersiowej), v przykurcze mięśniowe v złamanie w obrębie nieruchomych segmentów kręgosłupa v podwichnięcie w stawie szczytowo - obrotowym v zmiana toru oddychania z piersiowego na brzuszny

TWARDZINA UKŁADOWA – Sclerodermia l Przewlekła, postępująca choroba tkanki łącznej, charakteryzuje się zmianami włóknistymi a następnie zanikowymi w skórze i narządach wewnętrznych (przewód pokarmowy, kości, stawy, serce, nerki) l Ograniczony ROM, „włożona do sztywnej rękawiczki” l Częściej dotyczy ♀,

CHOROBA ZWYRODNIENIOWA – ARTHROSIS Nie istnieje zwięzła i powszechnie przyjęta definicja choroby. Choroba zwyrodnieniowa charakteryzuje się: v bólem stawowym, v tkliwością, v ograniczeniem ruchomości stawowej zgodnie ze wzorcem torebkowym v pojawiającymi się niekiedy wysiękami, v procesem zapalnym, któremu nie towarzyszą objawy układowe.

RADIOLOGICZNE CECHY ZWYRODNIENIA v Zwężenie szpary stawowej v Sklerotyzacja podchrzęstna v Torbiele zwyrodnieniowe w kości podchrzęstnej v Osteofity v Zmiana kształtu kości tworzących staw v Skostnienia okołostawowe

ZMIANY ZWYRODNIENIOWE l Zwyrodnienie nie boli – objawy bólowe pochodzą z przeciążonego aparatu więzadłowego i mięśni l „Rozkład jazdy bólu”: v W RZS i in. ból i sztywności największa rano v W zmianach zwyrodnieniowo – wytwórczych ból po przeciążeniu, wieczór

Artroza powstaje w szczególnych warunkach funkcjonowania stawu – te szczególne warunki to wrodzone lub nabyte ograniczenie ruchomości – przede wszystkim parafizjologicznej (gry stawowej)

l Każdy proces zwyrodnieniowy ogranicza a potem znosi grę ślizgu stawowego l Nadmierne napięcie tkanek okołostawowych zdecydowanie ten proces przyspiesza – ale co ważniejsze przez zmniejszenie napięcia można ten proces opóźnić lub zatrzymać l Bóle najczęściej nie są proporcjonalne do zmian widocznych w rtg – ból bo są zmiany czynnościowe w tkankach miękkich otaczających staw – sama artroza nie boli.

l Zmiany anatomiczne jakie zaszły w stawie w procesie zwyrodnieniowym są nieodwracalne – będą oddziaływać jako miejsca o zmniejszonej odporności na przeciążenia – możliwe jest przywrócenie równowagi statycznej i dynamicznej Klinicznie najważniejszymi lokalizacjami zwyrodnienia są: v staw biodrowy (koksartroza) v staw kolanowy (gonartroza), v kręgosłup (spondyloartroza).

Kinezyterapia w reumatologii Możliwości ćwiczeń są bardzo różnorodne i zależą od możliwości obciążenia pacjenta oraz stopnia aktywności choroby. Najczęściej stosujemy: 1) ćwiczenia w odciążeniu; UGUL, SET 2) ćwiczenia izometryczne, tak by nie zwiększać nacisku na powierzchnie stawowe; 3) wyciągi odbarczjace powierzchnie stawowe; mobilizacje 4) ćwiczenia bierne z trakcja; PIR 5) ćwiczenia ogólno – usprawniające; 6) ćwiczenia zapobiegające zniekształceniom rąk i ćwiczenia samoobsługi.

Nieodzownym warunkiem prawidłowych ćwiczeń jest nauczenie pacjenta rozluźniania mięśni. Dobór ćwiczeń jest indywidualny, ćwiczenia prowadzone ostrożnie bez nadmiernego obciążania narządu ruchu. Dążymy do takiej sprawności mięśni, która umożliwi wykonywanie lekkiej pracy fizycznej.

Podstawowe zasady ochrony stawów 1. Unikanie jednorodnego i jednostronnego wysiłku 2.Rozłożenie równomierne ciężaru 3. Nie zapominanie o przerwach na odpoczynek

Zasady ćwiczeń terapeutycznych: l działanie przeciwbólowe: podawanie leków przed ćwiczeniami (0,5 – 3 godziny przed ćwiczeniami) uwaga – ostrożnie ćwiczymy bo zmienił się próg odczuwanego bólu i łatwo możemy dopuścić do uszkodzenia tkanek miękkich l działanie rozluźniające: pozycje; l działanie odciążające: ćwiczenia w wodzie, podwieszenia.

Cechy kinezyterapii w poszczególnych okresach I. Rehabilitacja w stanie ostrym: ze względu na silny ból i toczący się stan zapalny w stawach pacjent leży w łóżku. Wskazane jest jak najszybsze skrócenie stanu leżenia, podaje się leki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Stosujemy pozycje ułożeniowe zapobiegające przykurczom - co jest trudne ze względu na odruchowe układanie się pacjenta w pozycji przeciwbólowej. Ważne są częste zmiany pozycji.

II. Rehabilitacja w okresie podostrym: 1. Zaczynamy od ruchów biernych chyba, że pacjent jest w stanie wykonywać ćwiczenia samowspomagane, 2. ćwiczenia w odciążeniu lub ćwiczenia czynne wolne pamiętając jednocześnie o rozluźnianiu mięśni. 3. Wykonując ćwiczenia bierne odciągamy od siebie powierzchnie stawowe, wykonujemy kilka powtórzeń w wolnym tempie bez przekraczania granicy bólu. 4. Stosujemy także ćwiczenia izometryczne, ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia w odciążeniu z oporem celem wzmocnienia mięśni, ćwiczenia czynne, czasami stosujemy mobilizacje 5. Ćwiczenia prowadzimy w pozycjach izolowanych, unikając ćwiczeń w staniu. 6. Można stosować łagodne zabiegi fizykalne: ciepłe okłady, sollux, poduszka elektryczna

III. Rehabilitacja w okresie remisji: 1. stosujemy ćwiczenia wolne wszystkich stawów, 2. ćwiczenia w odciążeniu z oporem, 3. ćwiczenia samowspomagane, 4. automobilizacje 5. ćwiczenia oddechowe, 6. ćwiczenia izometryczne.