Linki sponsorowane


Celem badania pacjenta jest: -ustalenie diagnozy -ustalenie programu działania (zmodyfikowanie) -ustalenie rokowania -kontrola efektów usprawniania i prognozowania

1. Badanie podmiotowe, przedmiotowe, palpacyjne

Badanie podmiotowe Polega na uzyskaniu od chorego informacji dotyczących: danych personalnych (wiek, etc.) obecnie zgłaszanych dolegliwości, chorób przebytych, hobby, warunków rodzinnych, bytowania i pracy. Sposób wypowiedzi chorego może nam dać ocenę jego inteligencji i stanu psychicznego.

Badanie przedmiotowe W skład badania wchodzą – oglądanie, badanie dotykiem, opukiwanie, osłuchiwanie, pomiary długości i obwodów, pomiar goniometryczni, badanie siły mięśniowej i testy funkcjonalne. Badanie ogólne rozpoczynamy od obserwacji wyglądu chorego jego postawy, chodu i zachowania się od momentu wejścia do pokoju. w czasie rozbierania obserwujemy proste czynności życiowe i czy chory ma z tym trudności. badamy chorego w pozycji stojącej, siedzącej, leżącej i w czasie chodu. Ciężko chorych badamy tylko w pozycji leżącej lub półleżącej. Oglądając chorego oceniamy jego wygląd ogólny: wyraz twarzy, głowę, typ budowy ciała, postawę, stan odżywienia (BMI = masa ciał kg/ wzrost²) Ocena typu sylwetki

Ocena proporcji – symetrii i asymetrii , widoczne zniekształcenia ciała, zabarwienie skóry, wykwity, przebarwienia, rozstępy skórne, patrzymy na barki czy są na tej samej linii, na linie sutków. Oglądając klatkę piersiową oceniamy jej kształt, wysklepienie symetrie, przebieg żeber, ustawienie łopatek, obojczyków, tor oddychania i ruchomość klatki piersiowej. Oceniamy kolce biodrowe przednie i tylne, czy linia pośladkowa jest symetryczna, oceniamy kolana, doły podkolanowe, patrzymy na kostki wewnętrzne oraz na pięty i ścięgno Achillesa. Obserwację z boku rozpoczyna się od oceny odchylenie tułowia i kręgosłupa w obu kierunkach, przednim i tylnym (rozległość i wielkość kifozy, ustawienie ramion, szyi i głowy). Badanie chodu. Ocena stanu czynnościowego pacjenta. Zakres ograniczenia funkcji oceniamy mając na uwadze możliwości samodzielnego funkcjonowania w społecznych rolach. Zwracamy uwagę na: czynności życia codziennego (posiłki, toaleta, kontrola moczu i stolca), możliwości ruchu i przemieszczania w pomieszczeniu i na zewnątrz, sposób lokomocji (wózek, kule, asysta osoby trzeciej), pamięć bliską i daleką, rozwiązywanie codziennych problemów, sposób porozumiewania, stan psychiczny (rozumienie poleceń, kontakt z otoczeniem, logiczne myślenie, konfabulacje).

Badanie palpacyjne (dotykiem) Umożliwia rozpoznawanie zaburzeń czynności ruchowych pod względem jakościowym i ilościowym oraz objawów odruchowych, takich jak zmiana konsystencji mięśni, więzadeł, tkanki podskórnej i skóry. Zwracamy uwagę na kolor (zaburzenia ukrwienia), blizny, modzele, egzemy, znamiona, strefy łącznotkankowe, potliwości skóry, temperaturę, obserwacji powiększenia lub zmniejszenia obwodów czy też asymetrii poszczególnych części ciała. Badanie postawy ciała

1. Ocena – przodem – płaszczyzna czołowa - ustawienie głowy i szyi - ustawienie linii barków - układ brodawek - ocena powłok brzusznych i wysklepienia klatki piersiowej - trójkąty talii - ustawienie kolców biodrowych przednich - ustawienie kolan ( wysokość podstaw rzepek) - odległość pomiędzy kolanami - ustawienie stóp (odległość pomiędzy kostkami przyśrodkowymi)

2. Ocena tyłem – płaszczyzna czołowa - ustawienie głowy i szyi - ustawienie linii barków - przebieg linii wyrostków kolczystych kręgów - ułożenie łopatek - ocena trójkątów talii - kolców biodrowych tylnych górnych i talerzy biodrowych - linia fałdów pośladkowych - ustawienie kolan - ustawienie kostek przyśrodkowych

3.Ocena bokiem – płaszczyzna strzałkowa - ustawienie głowy względem tułowia - wysklepienie klatki piersiowej i brzucha - krzywizny kręgosłupa - stawy biodrowe - stawy kolanowe

Kryteria wykonywania pomiarów: v Poinformuj pacjent o wykonywanych czynnościach v Ustal pozycję wyjściową do pomiaru v Ustal warunki pomiaru np.: mięsień napięty czy rozluźniony v Używaj tych samych narzędzi pomiarowych (taśmy centymetrowej goniometru) v Porównaj pomiar ze zdrową stroną v Odnotuj: datę badania i wyniki badania w karcie pacjenta

2. Pomiary liniowe i obwody

KOŃCZYNA GÓRNA:

Długość Punkt początkowy: Punkt końcowy: Względna (funkcjonalna) : wyrostek barkowy łopatki koniec paliczka dalszego palca III Bezwzględna (anatomiczna) : guzek większy kości ramiennej wyrostka rylcowatego kości promieniowej absolutna guzek większy kości ramiennej koniec paliczka dalszego palca III ramienia : guzek większy kości ramiennej nadkłykieć boczny kości ramiennej przedramienia : wyrostek łokciowy kości łokciowej wyrostka rylcowatego kości łokciowej ręki : od linii łączącej wyrostki rylcowate kości przedramienia opuszka III palca po stronie grzbietowej szerokość ręki : odległość między główka II i V k. śródręcza

KOŃCZYNA DOLNA:

Długość Punkt początkowy: Punkt końcowy: Względna (funkcjonalna) : kolec biodrowy przedni górny kostka przyśrodkowa goleni bezwzględna(anatomiczna) : krętarz większy kości udowej Kostka boczna goleni absolutna uda : krętarz większy kości udowej szpara stawu kolanowego po stronie bocznej goleni : szpara stawu kolanowego po stronie przyśrodkowej kostka przyśrodkowa goleni stopy : guz piętowy po stronie podeszwowej najdłuższy palec szerokość stopy : od główka I kości śródstopia główka V kości śródstopia

ODCINEK SZYJNY KREGOSŁUPA

Zgięcie: od guzowatości potylicznej do wyrostka kolczastego VII kręgu szyjnego Wyprost: od szczytu brudki do wcięcia jarzmowego rękojeści mostka Zgięcie boczne: od wyrostka sutkowatego k. skroniowej do wyrostka barkowego łopatki Skręt (rotacje): od szczytu brudki do wyrostka barkowego łopatki

ODCINEK PIERSIOWY KREGOSŁUPA

Zgięcie: od wyrostka kolczastego kręgu TH1 do wyrostka kolczystego TH12 Wyprost: od końca wyrostka mieczykowatego do guzka łonowego k. łonowej

ODCINEK PIERSIOWY I LĘDZWIOWY KREGOSŁUPA

Skłon w bok: od dołu pachowego do najwyższego miejsce talerza k. biodrowej Skręt: od wcięcie szyjnego rękojeści mostka do kolca biodrowego przedniego górnego

ODCINEK LĘDZWIOWY KREGOSŁUPA

Zgięcie: znalezienie punktów pomiarowych: Kolce biodrowe tylne górne łączymy linią, w miejscu przecięcia tej linii z wyrostkami kolczystymi odcinka lędźwiowego jest połączenie lędźwiowo – krzyżowe Od połączenia lędźwiowo – krzyżowego wyznaczamy punkty: 5 cm poniżej tego połączenia i 10 cm powyżej między tymi punktami dokonujemy właściwego pomiaru

POMIARY OBWODÓW KOŃCZYN:

KOŃCZYNA GÓRNA

Pomiar R- krótki: od przedniej krawędzi dołu pachowego do przykręgosłupowej krawędzi łopatki R - długi: od wcięcia jarzmowego rękojeści mostka do przykręgosłupowej krawędzi łopatki Rr: w najgrubszym miejscu ramienia (15 cm nad wyr. łokciowym) Łokieć Obejmujemy nadkłykcie kości ramiennej i wyr łokciowy Przedramię w najgrubszym miejscu przedramienia – 1/3 bliższa przedramienia Nadgarstek przez wyrostki rylcowate obu kości przedramienia

KOŃCZYNA DOLNA

Pomiar Obwód połowy miednicy od krętarza większego kości udowej do szpary pośladkowej Uda 15 cm od podstawy rzepki – najszersze miejsce uda Uda 10 powyżej przyśrodkowego brzegu szczeliny stawy kolanowego Kolana na wysokości kłykci kości udowej, przez rzepkę Podudzia w najgrubszym miejscu goleni – 15 cm od szczytu rzepki Pomiar przezkostkowy Przez boczną i przyśrodkową kostkę

3. Pomiar zakresu ruchu, SFTR, pomiar goniometryczny

S- sagittal - płaszczyzna strzałkowa F – frontal -płaszczyzna czołowa T – trasverse - płaszczyzna poprzeczna R – rotation - płaszczyzna ( płaszczyzny ) skrętna

Ogólne zasady pomiaru i zapisu: Ruchy we wszystkich stawach mierzone są z pozycji neutralnego zera. Są to takie ustawienia stawów, jakie przyjmują one u człowieka w pozycji stojącej z kończynami górnymi zwieszonymi wzdłuż tułowia, z rękami w supinacji skierowanymi dłońmi do przodu. Wszystkie pozycje i ruchy opisywane są w trzech podstawowych płaszczyznach: strzałkowej (S) czołowej (F) poprzecznej (T)

Natomiast wszystkie ruchy , nawet bardzo złożone, należy zredukować do jednej z tych płaszczyzn lub płaszczyzny równoległej do którejś z nich. Ruchy rotacyjne oznacza się litera R niezależnie od tego, w jakim położeniu dana część ciała wykonuje ruch skrętu.

Sposoby zapisywania wyników pomiarów A – ruchy wyprostu i wszystkie ruchy prowadzone od ciała zapisuje się jako pierwsze w członie B – ruchy zgięcia i wszystkie ruchy prowadzone do ciała zapisuje się jako ostatnie C – pozycja wyjściowa , którą z reguły jest pozycja 0*, zapisywana jest w środku tego, złożonego z trzech liczb członu. Pozycje wyjściowe o innej niż 0* wielkości badanego stawu zdarzają się raczej rzadko, przeważnie w warunkach patologii D – skłony oraz skręty głowy i kręgosłupa w lewą stronę zapisywane są jako pierwsze, natomiast w prawą stronę – jako ostatnie E – rotacja zewnętrzna kończyny zapisywana jest jako pierwsza, a wewnętrzna jako ostatnia.

Przykładowy zapis ruchu wyprostu i zgięcia w stawie biodrowym: S 10 - 0 - 115 S - sagittal – (płaszczyzna strzałkowa) 10˚ - wyprost ( zapisywany jako pierwszy w członie) 0˚ - pozycja wyjściowa do badań 150˚ - zgięcie ( zapisywane jest jako ostatnie)

Pomiary wykonywane są zgodnie z zasadami metodycznymi przyjętymi w fizjoterapii. Goniometr jest przykładany do okolicy stawu tak, by jego oś obrotu miała przebieg zgody z osią obrotu stawu. Ramię nieruchome kątomierza pokrywa się z osią długą nieruchomego odcinka ciała, a ruchome przebiega zgodnie z taką samą osią odcinka ruchomego.

Kolejność czynności wykonywanych podczas badań przedstawia się następująco: - przyjęcie prawidłowego ułożenia przez badanego, - demonstracja i opis ruchu, który ma być wykonany, - próba wykonania ruchu przez badanego, - przyłożenie taśmy bądź kątomierza, - dokonanie pomiaru czynnego zakresu ruchu, a następnie biernego.

Każdy z wyżej wymienionych zakresów ruchów badamy dwukrotnie, a w dokumentacji wpisujemy wynik lepszy.

4. Pomiar siły mięśniowej, test Lovetta

0 – brak wyczuwalnego pod dotykiem napięcia mięśniowego – 0% siły 1 - wyczuwalny skurcz mięśnia – 10% siły 2 – wyraźny skurcz mięśnia, zdolność tego mięśnia do wykonania ruchu z odciążeniem – 25 % siły 3 – czynny ruch z pokonaniem ciężaru danego odcinka ciała – 50% siły 4 – ruch czynny z pewnym oporem – 75% siły 5 – ruch czynny z pełnym oporem odpowiednim dla danego pacjenta – 100% siły

5. Ocena chodu – lokomocji

Cechy chodu fizjologicznego: dwunożnym Naprzemienny Przedsiębieżny Symetryczny harmonijny *izometryczny(jednakowa długość kroku ) *izochroniczny(czas podporu taki sam po obu stronach) *izotoniczny (stałe napięcie mięśni) fazy chodu: • faza podporu: kontakt piety z podłożem IC, ekscentryczne hamowanie LR, pełne obciążanie Mst, przetaczanie stopy Tst • faza wykroku = przenoszenia: odbicie PSW, przyspieszenie ISW, przenoszenie właściwe MSW, hamowanie TSW

Badanie chodu wymaga pomieszczenia o większej przestrzeni tak by badana osoba mogła wykonać około 5-10 kroków. Zwraca się uwagę na symetryczność obciążenia obu kończyn, długość kroków, płynność ruchów. Przed badaniem należy ocenić stan równowagi postawy stojącej, rozłożenie ciężaru ciała na obie kończyny – test dwóch wag Analiza chodu: Stawianie stóp (funkcyjna oś stopy) Obciążanie stopy (podparcie 3 –punktowe) Ruch rolujący ( na końcu fazy podporu probacja przedniej części stopy) Długość kroku , rytm kroczenia , szerokość śladów Naprzemianstronne wymachy rąk (chód krzyżowy) tułów wyprostowany

Rodzaje zaburzeń chodu: Chód drobnymi kroczkami – ch. Parkinsona, propulsja Chód koszący, hemiparetyczny – „zataczanie łuku”, np. niedowład połowiczy Chód nożycowy - kończyny dolne przywiedzione, zrotowane do wewnątrz, krzyżują się w kolanach Chód móżdżkowy – chwiejność na wszystkie strony, niemożliwe stanie bez pomocy, kroki nieregularnej długości, stawianie stóp na szerokiej podstawie. Chód brodzący, koguci – przy opadających stopach Chód tylnosznurowy – przy zaburzonym czuciu głębokim i in. Test lokomocyjny Chydzińskiego

6. Podstawy badania neurologicznego

a) badanie napięcia mięśniowego – wzmożone (skala Ashworth) lub obniżone b) badanie czucia powierzchownego, głębokiego (czucie ułożenia i ruchu – ocena za pomocą testu lustrzanego) c) badanie zborności ruchów = niezborność = bezład = ataksja • Diadochokineza – zdolność do wykonywania szybkich naprzemiennych ruchów • Próba palec – nos, pięta – goleń (badanie ruchów celowych), nasilenie ataksji po zamknięciu oczu wskazuje na uszkodzenie sznurów tylnych d) ocena równowagi – test Romberga e) badanie odruchów – za pomocą młotka neurologicznego f) badanie odruchów patologicznych i objawów oponowych g) objaw Lasegu`a

7. Ocena bólu

OCENA BÓLU 1) Subiektywny opis dolegliwości 2) Sposób pojawiania i zachowania się bólu 3) Opis czynników które nasilają lub zmniejszają ból 4) Natężenie, czas trwania i charakter bólu 5) Miejsce występowania i okolice, do których promieniuje 6) Objawy towarzyszące odczuwaniu bólu (przyspieszone tętno, zaczerwienienie, mdłości) 7) Czas dnia i nocy = rozkład jazdy 8) Wybór metody badania bólu – np. skala 10 – cio stopniowa Anatomiczna lokalizacja bólu – chory potrafi czasami zlokalizować ból ściśle, a czasami ma z tym trudności, wskazuje raczej okolicę ciała, która go boli. v Ból skórny v Ból głęboki i przeniesiony (=promieniuje na odległe tkanki) v Ból segmentarny – zlokalizowany w odległych strefach w odniesieniu do chorego narządu. v Ból kostno – stawowo v Ból mięśniowy v Klasyfikacja bólu – ze względu na czas trwania, natężenie: v Ból ostry v Ból podostry v Ból przewlekły

Charakter czyli jakość bólu – określenia: tępy, rwący, kurczowy, piekący, rozsądzający, promieniujący

Opracowanie Barbara Sulińska